۳۰ دیماه ،سالروز درگذشت صدای بی تکرار و جاودان موسیقی ایران ، بانو "هایده" است

معصومه دده بالا با نام هنری هایده (زادهٔ ۱۳۲۱ در تهران؛ مرگ در ۳۰ دیماه ۱۳۶۸ در سان فرانسیسکو) خوانندهٔ مشهور ایرانی است.
هایده دارای صدای کنترآلتو بود و بیش از دو دهه فعالیت در اجرای آواز و ترانه‌های ایرانی داشت.

زندگی
هایده که نام اصلی او معصومه دده بالا است، در تهران متولد شد.
پدر وی محمد دده بالا و مادرش زینت بلغاری بودند.

هایده در ابتدا به‌واسطهٔ صدای توانمند، اپرایی و آلتوی‌اش و سپس با پالودن صدایش به واسطهٔ دقت بیشتر، غزلسرایی و تنوع برجسته شد.

صدای هایده به لحاظ زیباشناختی با صدای آوازخوان دیگر موسیقی ایرانی، دلکش، که از وی قدیمی‌تر بود مقایسه می‌شد.

در کنار توانایی صوتی در خور توجه، محبوبیت هایده در میان شنودگان ایرانی، در درجهٔ اول به دلیل تسلط وی بر اصول بنیاد موسیقی، صدای زایا، مجموعه‌ای از آهنگ‌های ایرانی و اجرای دریف‌های آواز بوده‌است.

این اجراها جایگاه وی را در فهرست آوازخوان‌های برجستهٔ موسیقی ایرانی در سده بیستم میلادی تثبیت کرد.

خواهر کوچک‌تر او، مهستی نیز از خوانندگان معروف ایرانی است که حدود سه سال پیش از هایده خوانندگی را آغاز کرد.

هایده در سال ۱۹۷۹ به بریتانیا و کمی بعد به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد. وی تا پایان عمر در لوس آنجلس زندگی کرد.

هایده آموزش را با علی تجویدی، مربی آواز، استاد ویلن و آهنگساز شروع کرد، او کسی بود که با دلکش نیز همکاری داشت.

هایده، آنگونه که خود به کرات در چندین مصاحبه متذکر شده است، تحت تأثیر صدای پر قدرت و شیوهٔ آوازخوانی دلکش، خوانندهٔ صاحب سبک و بلندآوازهٔ آن دوران، روی به عالم موسیقی آورد.

وی در ۱۳۴۷، فعالیت حرفه‌ای خود را با خواندن ترانه «آزاده» اثر استادش علی تجویدی که بر روی آخرین سروده رهی معیری ساخته شده بود آغاز کرد.

اجرای ترانه «آزاده» با ارکستر بزرگ گل‌ها در رادیو تهران آغاز کار هایده بود.

وی پس از اجرای چندین اثر دیگر از تجویدی و دیگر آهنگسازان بنام، از جمله همایون خرم، در برنامه گل‌ها، از نخستین سال‌های دهه ۱۳۵۰ به خواندن ترانه‌های پاپ علاقه‌مند شد که بیشتر از ساخته‌های فریدون خشنود، جهانبخش پازوکی، محمد حیدری و انوشیروان روحانی بودند.

هایده در شهریور ۱۳۵۷، چندین ماه پیش از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، ایران را به مقصد بریتانیا ترک کرد.
او تا پایان عمر از این رویداد به عنوان تلخ‌ترین خاطره زندگی خود یاد کرد.

مرگ
هایده در روز ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ برابر با ۳۰ دی ماه۱۳۶۸ فردای اجرای کنسرت در باشگاه کازابلانکا در حومه سان فرانسیسکو، بر اثر سکته قلبی درگذشت.

هایده در گورستان وست وود در لوس آنجلس با حضور هزاران نفر از ایرانیان مقیم آمریکا به خاک سپرده شد.
هما سرشار (روزنامه‌نگار)، ویگن (خواننده) و حسن شهباز (مترجم و سردبیر فصلنامه رهاورد) از جمله سخنرانان در مراسم بودند.
در تهران نیز علی‌رغم محدودیت‌های بسیار، گروهی از مردم در مسجدالجواد یاد او را گرامی داشتند.

*روحش شاد شاد شاد*